Ετικέτες

Πέμπτη 11 Απριλίου 2024

Οδός Γεράσιμου Γαρνέλη στην Αυστρία

 


Πηγή: FC Union Stein facebook



Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής επέλασης, η φυλακή Στάιν στην πόλη Κρεμς της Αυστρίας ήταν η μεγαλύτερη της χώρας, της επονομαζόμενης «Ανατολικής Μαρκιονίας του Ράιχ» (Ostmark). Εκεί κρατούνταν σε συνθήκες απίστευτης κακομεταχείρισης αντίπαλοι του καθεστώτος: αντιρρησίες συνείδησης,  δημοκράτες, κομμουνιστές, σαμποτέρ, αντιστασιακοί από την Αυστρία και την Ανατολική Ευρώπη, κι ανάμεσά τους πάνω από 300 Έλληνες. Στη χώρα υπήρχαν τότε περίπου 13.000 Έλληνες οικειοθελώς για αναζήτηση εργασίας, ενώ οι αιτήσεις που είχαν κατατεθεί για εργασία ήταν 30.000 (τελικά, πόσοι;)!

Στις 6 Απριλίου 1945, ο διοικητής της φυλακής άνοιξε τις πύλες της φυλακής ενόψει της άφιξης του Κόκκινου Στρατού, αλλά ένα εξαγριωμένο πλήθος από SS, SA και ντόπιους ΝΑΖΙ κυνήγησε και σκότωσε κτηνωδώς εκατοντάδες πολιτικούς  κρατούμενους. Κάποιοι όμως κρατούμενοι κατάφεραν να διαφύγουν το θάνατο,  κρυμμένοι στα πιο απίθανα σημεία της φυλακής, όπως ιματιοθήκες, κελάρια, βαρέλια με υγρά και τρόφιμα σκουπιδοτενεκέδες. Ανάμεσα στους τυχερούς  ήταν ο ΄Ελληνας Γεράσιμος Γαρνέλης, στον οποίο η ζωή θα επεφύλασσε μια θεαματική προσωπική πορεία.




Πηγή: Robert Streibel


Ο Αυστριακός Ιστορικός Ρόμπερτ Στράιμπελ με καταγωγή από το Κρεμς, έκανε χρόνια έρευνα. Το 1997 διοργάνωσε μεταξύ άλλων μια εκδήλωση μνήμης για τα θύματα εκείνου του "μαύρου Απριλίου". Το μυθιστόρημά του «Απρίλιος στο Στάιν» (Robert Streibel, April im Stein) αφηγείται την επιβίωση στη φυλακή, την καταναγκαστική εργασία και την πολιτική αντίσταση, κυρίως όμως τη μαζική δολοφονία των κρατουμένων τον Απρίλιο του 1945 στην πόλη Κρεμς της Αυστρίας. Εδώ και λίγα χρόνια, ο μικρός δρόμος που συνδέει το σωφρονιστικό ίδρυμα Στάιν με κεντρική οδό της περιοχής έχει μετονομαστεί σε οδό Γεράσιμου Γαρνέλη (Gerasimos-Garnelis-Weg), ύστερα από εισήγηση του Στράιμπελ. Σε μια άλλη δράση του έκανε ανάγνωση των θυμάτων από την Ελλάδα ο Έλληνας Γεράσιμος Γαρνέλης!

Με την ονοματοθεσία αυτή, η πόλη Κρεμς τίμησε εκείνον τον Έλληνα κρατούμενο, ο οποίος φυλακίστηκε λόγω της συμμετοχής του στην αντίσταση κατά του ναζισμού στην κατεχόμενη Ελλάδα, μεταφέρθηκε το 1944 στις φυλακές του Στάιν, επέζησε από τη σφαγή του 1945, δε μπόρεσε να γυρίσει στην Ελλάδα λόγω εμφυλίου και έζησε στο Κρεμς μέχρι τον θάνατό του. 

Krems_Straßenschild

H οδός Γεράσιμου Γαρνέλη στο Κρεμς της Αυστρίας, ©Robert Streibel

 Ένας Έλληνας βρέθηκε πρόσφατα στο Κρεμς για διακοπές χωρίς να μπει στον κόπο να ψάξει να βρει τα αξιοθέατα. Την ύπαρξη του Κρεμς πάντως την είχε υπόψη του, μιας και η πόλη αυτή εμφανίζεται σε κάποια νουβέλα του Στέφαν Τσβάιχ

Πρωτάκουστο; Κι όμως, στη νουβέλα «Ο παλαιοβιβλιοπώλης Μέντελ» καθώς και σε απόσπασμα από το μυθιστόρημά του «Η μέθη της μεταμόρφωσης» γίνεται αναφορά της πόλης αυτής. Αυτά τα μαθαίνει ο επισκέπτης του Κρεμς χάρη στην ύπαρξη της οδού Γεράσιμου Γαρνέλη.

                                              

                                                  

Το Κρεμς το 1938 σημαιοστολισμένο με τις σβάστικες και το Μνημείο για τα Ελληνικα Θύματα της σφαγής της 6ης Απριλίου 1945. @Robert Streibel



Οι φυλακές Κρεμς-Στάιν το 2015, ©Robert Streibel

Αυτός ο Έλληνας ήρθε σε επαφή με τον ελληνικό εκδοτικό οίκο Αλφειός και έτσι μπόρεσαν οι Έλληνες να διαβάσουν αυτό το συγκλονιστικό μυθιστόρημα «Απρίλιος στο Στάιν». Το μυθιστόρημα εξιστορεί τους 3 τελευταίους μήνες στη φυλακή πριν την απελευθέρωση, αλλά και τη σφαγή των κρατουμένων που αδημονούσαν για ελευθερία. 

"Για μένα το βιβλίο αυτό είναι μια φορητή επιτύμβια στήλη", δήλωσε ο ίδιος o συγγραφέας.



Πηγή: ertnews

Μετά από μια αναζήτηση στην Ελλάδα, εντόπισε o Έλληνας ταξιδιώτης κι άλλον έναν επιζήσαντα κρατούμενο, έναν ιερωμένο σε μοναστήρι, ο οποίος ανέφερε φυσικά και την ιστορία με τον Στέφαν Τσβάιχ και το Κρεμς. Άλλος ένας Έλληνας κρατούμενος στις φυλακές Στάιν, του οποίου η ιστορία υπάρχει σε βιβλίο σε Ελληνικά και Γερμανικά, ήταν ο Ηρακλειώτης Νίκος Μαυράκης (διαβάστε εδώ).

Και τα δύο έργα του Στέφαν Τσβάιχ που αναφέρονται εδώ („Buchmendel“ και „Rausch der Verwandlung“) κυκλοφορούν στα Ελληνικά:

α) «Ο παλαιοβιβλιοπώλης Μέντελ. Η αόρατη συλλογή», μετάφραση Μαρία Τοπάλη, Αθήνα: Άγρα, 2010

β) «Η μέθη της μεταμόρφωσης», μετάφραση Γιάννης Καλιφατίδης, Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη, 2013.

Πηγές: diablog.eu, Καθημερινή, ertnews, Robert Streibel, Εκδόσεις Αλφειός

To βιβλίο του Robert Streibel «Απρίλιος στο Στάιν» εκδόθηκε το 2015, 70 χρόνια μετά τα γεγονότα, από τις εκδ. Residenz-Verlag του Σάλτσμπουργκ. Μετάφραση: Μαριάννα Χάλαρη.

Στα Γερμανικά:


Επιπλέον υλικό:


Massaker im Zuchthaus Stein 1945: https://youtu.be/DNUs9HKfkAs 




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου