Ο Γερμανός αρχιτέκτονας και αρχαιολόγος Βίλχελμ Ντέρπφελντ ήταν μεγάλος φιλέλληνας και έκανε έρευνες και ανασκαφές!
Το 1877 έγινε βοηθός των αρχαιολόγων Ρίχαρντ Μπόρμαν, Φρίντριχ Άντλερ και Ερνστ Κούρτιους στις ανασκαφές στην αρχαία Ολυμπία.
Το 1882 ακολούθησε τον Ερρίκο Σλήμαν που έκανε ανασκαφές στην Τροία, τις οποίες και συνέχισε το 1893.
Δούλεψε μαζί με τον Σλήμαν και στην Τίρυνθα (1884–1885).
Διενήργησε ανασκαφές στην Παλαιόπολη και στο κτήμα του MonRepos στην Κέρκυρα από το 1912 έως το 1914. Το ενδιαφέρον του Νταίρπφελντ για τις ανασκαφές στο νησί προκλήθηκε μετά τις αρχαιολογικές επιτυχίες του Έλληνα αρχαιολόγου Φρειδερίκου Βερσάκη, ο οποίος το 1911 ανακάλυψε το αέτωμα της Γοργούς στην περιοχή του Κανονιού.
Ο δρόμος μπροστά από το 14ο Δημοτικό Σχολείο πήρε το όνομά του από τον Γερμανό αρχιτέκτονα και αρχαιολόγο, οδός Δαίρπφελδ 14, τρία χιλιόμετρα από το ιστορικό κέντρο της πόλης.
Το 1886 ο Ντέρπφελντ ίδρυσε τη Γερμανική Σχολή των Αθηνών (DSA), η οποία προς τιμή του πήρε το όνομα «Dörpfeld Gymnasium».
Οργάνωσε διαλέξεις και εβδομαδιαίες ξεναγήσεις για το ευρύ κοινό στην Αθήνα και από την άνοιξη του 1888, σειρά τακτικών περιηγητικών διαδρομών στην Πελοπόννησο με αρχαιολογικό περιεχόμενο. Έτσι ήρθε σε επαφή με απλούς ανθρώπους, που τον αγάπησαν για την ταπεινοφροσύνη και την ευγένειά του.
Ένα από τα πιο εμβληματικά νεοκλασικά κτήρια του κέντρου της Αθήνας, το κτήριο που στεγάζει το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο στην οδό Φειδίου 1, έχει συμπληρώσει 150 χρόνια από την ανέγερσή του.
Βασισμένο στα σχέδια των Βίλχελμ Νταίρπφελντ και Έρνστ Τσίλερ, κτίστηκε με πρωτοβουλία του Ερρίκου Σλήμαν, με την οικία του οποίου, το «Ιλίου Μέλαθρο» που στεγάζει σήμερα το Νομισματικό Μουσείο, παρουσιάζει πολλές ομοιότητες. Από το τότε και μέχρι σήμερα, το κτήριο έχει υποστεί πολλές ανακαινίσεις, μετασκευές και επεκτάσεις ως αποτέλεσμα των ολοένα αυξανόμενων αναγκών του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, διατηρώντας ωστόσο τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του. Από το 1972 έχει κηρυχθεί προστατευόμενο μνημείο αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Το κτήριο στεγάζει μια από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές βιβλιοθήκες και ένα πλούσιο φωτογραφικό και ιστορικό αρχείο και αποτελεί πόλο έλξης της επιστημονικής κοινότητας.
Με αφορμή την επέτειο, το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών εξέδωσε έναν ευσύνοπτο ενημερωτικό τόμο με πλούσια εικονογράφηση και κατατοπιστικά κείμενα Ελλήνων και Γερμανών επιστημόνων σχετικά με την αρχιτεκτονική και την ιστορία του κτηρίου. Την επιμέλεια των κειμένων έχει η διευθύντρια του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, καθηγήτρια Κάτια Σπορν, και ο αρχιτέκτων και επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου, Θεμιστοκλής Μπιλής.
Το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών ιδρύθηκε το 1874. Στεγάζει μια σημαντική βιβλιοθήκη και ένα εκτενές φωτογραφικό αρχείο με υλικό που ανάγεται μέχρι την περίοδο ίδρυσής του.
DW
Το Ινστιτούτο διεξάγει αρχαιολογικές έρευνες τόσο αυτόνομα όσο και σε συνεργασία με ελληνικούς φορείς σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, όπως στην Ολυμπία, την Τίρυνθα, τη Σάμο, το Καλαπόδι Φθιώτιδας και τον Κεραμεικό της Αθήνας.
"Νεαιτάω δ’ Ἰθάκην εὐδείελον· ἐν δ’ ὄρος αὐτῇ,
Νήριτον εἰνοσίφυλλον, ἀριπρεπές · ἀμφὶ δὲ νῆσοι
πολλαί ναιετάουσι μάλα σχεδὸν ἀλλήλῃσι,
Δουλίχιόν τε Σάμη τε καὶ ὑλήεσσα Ζάκυνθος.
Αὐτή δὲ χθαμαλὴ πανυπερτάτη εἰν ἁλὶ κεῖται
πρὸς ζόφον, αἱ δὲ τ’ ἂνευθε πρὸς ἠῶ τ’ ἠέλιόν τε…"
Που μεταφράζεται από τον ίδιο ως εξής:
«Κατοικώ στη Ιθάκη, το νησί με το ωραίο δειλινό. Απάνω σ΄ αυτή είναι το όρος
Νήριττον, δασωμένο και ισχυρό, πέριξ δε της Ιθάκης βρίσκονται πολλά νησιά,
πολύ κοντά το ένα στο άλλο, δηλαδή το Δουλίχιον και η Σάμη και η δασώδης Ζάκυνθος.
Αυτή, (η Ιθάκη), βρίσκεται κοντά στη ακτή, σαν η τελευταία απ” όλα τα νησιά προς δυσμάς, τα δε άλλα νησιά βρίσκονται μακριά απ' την ακτή προς την ανατολή και τον ήλιο».
Η περιοχή του Στενού μεταξύ των χωριών Βλυχό και Νυδρί : Η πόλη της Ιθάκης
Ο όρμος του Βλυχού : Το λιμάνι της πόλης
Το όρος Ελάτη και συγκεκριμένα η κορυφή Λαϊνάκι :Το όρος Νήριτον
Το Μαυρονέρι, πηγή κάτω από το χωριό Παλαιοκατούνα : Η μελάνυδρος κρήνη
Η κορυφή του λόφου Αμαλή πάνω από το Βλυχό : Ο Ἕρμαιος λόφος
Το όρος Σκάροι : Το όρος Νήιον
Οι εκβολές του «Δημοσάρη» : Ο λιμένας Ρείθρον
Το λεγόμενο «κτήμα του Πασά» στο Περιγιάλι : Το κτήμα του Λαέρτη
Η «Χοιροσπηλιά» νότια του χωριού Εύγηρος: Το χοιροστάσιο του Εύμαιου
Το νησάκι Αρκούδι νότια της Λευκάδας: Το νησάκι Αστερίς
Ο όρμος Σκύδι (ή Αφτέλι): Ο όρμος που αποβιβάστηκε ο Τηλέμαχος
Τα νησιά Κάλαμος και Καστός: Τα ομηρικά νησιά των Ταφίων
Ο όρμος του χωριού Σύβοτα: Ο λιμήν Φόρκυνος
Αλλά τι να πει κανείς για τη δραστηριότητά του! Δεν υπήρξε γωνιά της ελληνικής γης που να μη φέρει τη σκαπάνη του κατά τα μακρά χρόνια που ήταν διευθυντής του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αθήνας. Ολυμπία, Τίρυνθα, Τροία, Πέργαμος, Ακρόπολις, Πύλος, Κέρκυρα, Λευκάδα είναι οι κύριοι σταθμοί του, αλλά όχι οι μόνοι. Κανένας ξένος επιστήμονας δεν έγινε τόσο πασίγνωστος στον Ελληνικό λαό και δεν αγαπήθηκε τόσον εγκάρδια. Μα και κανένας δεν έμεινε τόσο κοντά μας, όσον αυτός, που αισθάνονταν -όπως μου έλεγεν ο ίδιος- ιδιαίτερη περηφάνεια για τους τίτλους του τού επίτιμου δημότη Ολυμπίας και Λευκάδας.
Κανείς όμως δεν μπορεί να σκιαγραφήσει, έστω και πρόχειρα, τον μεγάλο Δαίρπφελδ αν δεν αναλογιστεί δύο σπουδαίες αρετές του ακόμη: την κρυστάλλινη καθαρότητα του ύφους του και της σκέψεώς του και την ιδιαίτερη αγάπη που έδειχνε να κατεβαίνει από το ύψος του και να έρχεται σε άμεση επαφή με τον κόσμο για να διδάξει προφορικά. Όχι μόνο τους νεότερους αρχαιολόγους· τον πολύ κόσμο. Ήταν ένας ακούραστος τσιτσερόνε και δε φοβήθηκε ποτέ του πως αυτό μπορούσε να καταστρέψει το κύρος του, όπως τρέμουν όλοι οι ασήμαντοι αχθοφόροι των ακαδημαϊκών τίτλων τους. Ο Δαίρπφελδ έθετε πάντοτε τον εαυτό του στην υπηρεσία του κόσμου. Το ενόμιζε καθήκον του και το έκανε ευχαρίστως. Γιατί ήταν αληθινά μεγάλος και ένοιωθε ότι ανήκει στους συγχρόνους και στους νεώτερούς του."